سخن سردبیر: حجت‌اله مرادی

بحران را مي‌توان امور قابل پيش‌بيني برنامه‌ريزي نشده توصيف كرد كه ممكن است در هر زمان براي هر سازماني رخ دهد. هيچ سازماني تمايل ندارد كه گرفتار بحران شود، اما برخي مواقع سازمان‌ها ناگزير بخشي از حادثه و بحران به شمار مي‌آيند. بحران مي‌تواند در هر زماني رخ دهد اما گس.ترش و انتشار بحران جرياني است كه قابل تأمل و دقت و بررسي مي‌باشد. سازمان‌هاي كارامد پيوسته برنامه از پيش تدبير شده‌اي براي مقابله با بحران‌ها دارند. در عصر حاضر بهترين كارشناسان با بالاترين انگيزه‌ها در سازمان‌هاي عمليات رواني اين موقعيت را در اثر تلاش و كوشش در مهار بحران به دست آورده‌اند. ساليان درازي طول مي‌كشد تا شهرتي به دست آيد، با اين حال در چند دقيقه از بين مي‌رود. بحران در هر زماني ممكن است رخ دهد و ماهيت به گونه‌اي است كه پيش‌بيني پذير نيست.

نویسنده: حجت‌اله مرادی

چكيده

هدف اين مقاله ارائه محدوده‌اي براي تعريف تبليغات به عنوان نوعي از گفت‌وگو و نيز تجزيه و تحليل و ارزيابي زبان به كار رفته در تبليغات مي‌باشد.1 ده خصيصه ضروري ( به همراه چند ويژگي معين ديگر) در مورد تبليغات به عنوان يك شكل قابل تشخيص از گفتمان ارائه شده است. چند توصيه در مورد چگونگي تجزيه و تحليل موضوعات در تبليغات و ساخت انواع معيني از بحث‌هاي معمولي ارائه شده است كه در تبليغات نقش كليدي ايفا مي‌كند. اما مشكل اصلي كه به آن پرداخته نشده و مشكل‌ترين مسئله نيز مي‌باشد، چگونگي ارزيابي موضوعات به كار رفته در تبليغات است. آن چيزي كه اغلب، به ويژه در رشته‌هايي چون منطق و تفكر انتقادي رخ مي‌دهد، اين است كه به محض دسته‌بندي موضوعات در گروه تبليغات، آن را غيرمنطقي يا سفسطه‌آميز در نظر گرفته و به صورت خودكار از گردونه مباحثات حذف مي‌كنند. زيرا عبارت تبليغات چنان بار معنايي منفي دارد كه اغلب مردم تمايل دارند مباحثات رقباي خود را به اين عنوان نام‌گذاري نمايند و فكر نمي‌كنند كه مباحثات خودشان هم مي‌تواند بدين صورت در نظر گرفته شود.
اين مقاله به صورت منتقدانه‌اي سياست از رده خارج كردن موضوعات استفاده شده در تبليغات را زير سؤال برده و راه‌كارهاي بهتر براي ارزيابي اين موضوعات جست‌وجو مي‌كند. به نحوي كه به كمك آن بتوان از يك ارزيابي حمايت كرد يا با به‌كارگيري محدوده‌هاي آشكار ارائه شده كه در ارزيابي مدارك مستند براي يك موقعيت خاص به كار مي‌روند، آن را رد كرد.
واژگان كليدي: تبليغات، متقاعدسازي، گفتمان، تبليغات سازي.

نویسنده: محمود منصورنژاد

چكيده

مقاله حاضر، مسئله عمليات رواني عليه اسلام در عصر پيامبر(ص) را مورد بررسي قرار مي‌دهد؛ چرا كه اين عنوان در عصر حاضر و در سال پيامبر اعظم(ص) از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. اين گونه جنگ، امروزه جايگزين جنگ سخت (نظامي) شده است. اين همان چيزي است كه برخي آن را نبرد تأثير محور مي‌نامند. اين مقاله دوران مكه از زندگي پيامبر(ص) پس از بعثت، اين فترت مهم در دعوت اسلام را در نظر دارد؛ فترتي كه در خلال آن بنيادها و اصول و پايه‌هاي دين اسلام استوار گرديد. بحث اين مقاله به دو دليل اساسي بر اين فترت تاريخي متمركز است: 1. اهميت اين فترت در تاريخ دعوت اسلام نمايانگر صلابت مسلمين و پايبندي به اصول اسلام و محبت آنها نسبت به پيامبر(ص) و پايداري در برابر هر نوع كارشكني نيروهاي متحد كفر بود كه با همه شيوه‌هاي ممكن مي‌كوشيدند آنها را از اين دعوت جدا سازند و به بت‌پرستي بازگردانند. 2. حق اين فترت از حيات نبوي بدان گونه كه فترت مدني مورد اهتمام مورخان و دانشمندان قرار گرفته و به تحقيق و تحليل آن پرداخته‌اند ادا نشده است. از اين رو بر آن شدم تا بر دوران زندگي پيامبر اعظم(ص) و تاريخ رسالت از زاويه عمليات رواني و تبليغي نگاهي دوباره بيفكنيم و ابزارها و روش‌هاي جنگ رواني را كه دشمنان اسلام عليه دعوت و بر ضدپيام‌آوران و پيروان آئين مقدس به كار مي‌بستند بررسي كرده و مهم‌ترين ابزارها و روش‌هايي را كه پيامبر(ص) و مسلمين براي حمايت دعوت به كار مي‌بستند و به مقابله با جنگ رواني مي‌پرداختند و كار دعوت و حكومت را در مدينه همچنان ادامه مي‌دادند، بيان و روش‌ها را از زاويه تبليغي با ابزارها و شيوه‌هايي كه در جنگ رواني عصر جديد به كار مي‌آيد مقايسه كنيم.

نویسنده: مهدي حق‌وردي طاقانكي

چكيده

با گسترش فناوري ارتباطات هر روز ابزار جديدي در اختيار كارشناسان عمليات رواني قرار مي‌گيرد. در جنگ جهاني دوم نازي‌ها با حداكثر توان از دو رسانه سينما و راديو استفاده كردند. و اكنون نيز اين ابزار به ويژه سينما مورد استفاده محافل صهيونيستي قرار مي‌گيرد در كنار اين ابزار، صنعت نوظهور بازي‌هاي رايانه‌اي به علت خصوصيات ويژه خود به ابزار نوين عمليات رواني تبديل شده‌اند ولي متأسفانه تاكنون به اين محصول فرهنگي توجه جدي نشده است. با بررسي كمي و كيفي بازي‌هاي رايانه‌اي مي‌توان به ميزان تأثيرگذاري اين صنعت نسبت به ساير صنايع مانند صنعت فيلم‌هاي سينمايي پي برد. عوامل كمي چون مدت زمان صرف شده توسط كاربر و عوامل كيفي چون گرافيك، صدا و تعامل، ابتكار سير داستان، كنجكاوي، پيچيدگي و تخيل، منطق، حافظه، بازتاب‌ها، مهارت‌هاي رياضي، چالش حل مسئله و تجسم از جمله جنبه‌هاي فني، رواني و فردي است كه كاربر را جذب بازي‌هاي رايانه‌اي مي‌كند. كار مستقل، مداومت در بازي، لذت بردن از بازي، مشاركت فعال، تعامل مشاركتي، ساختار گروهي، يادگيري، رقابت يا همكاري گروهي و فرصت‌هاي برابر در بازي از جمله عواملي است كه در فرد براي ادامه بازي ايجاد انگيزه مي‌كند.
در اين مقاله سعي خواهد شد به موضوعات و محورهايي كه در بازي‌هاي رايانه‌اي پرداخته شده و با بيان مصاديق و نيز شركت‌هاي بازي‌هاي رايانه‌اي كه بيشتر با اين محوريت‌ها به ساخت بازي اقدام مي‌كنند اشاره شود.
واژگان كليدي: عمليات رواني، بازي رايانه‌اي، قدرت نرم

نویسنده: علي‌محمد نائيني

چكيده

هرچند نرم‌افزارگرايي يكي از ابزارهاي تأمين بهتر و بيشتر منافع ملي كشورها تلقي مي‌شود، ولي بررسي‌ها نشان مي‌دهد استفاده از قدرت نرم توسط دولت‌هاي بزرگ همواره تحت تأثير ملاحظات راهبردي – امنيتي قرار داشته است. هدف اصلي اين مقاله بررسي مفهوم ابعاد و ويژگي‌هاي تهديد نرم  و رويكردهاي نرم‌افزارانه در رهيافت‌ها و نظريه‌هاي امنيت و قدرت است. در اين مقاله سعي شده به منظور دركي اساسي از مقوله قدرت و تهديد نرم، منابع و سطوح مختلف قدرت تبليغي – رواني در حوزه‌هاي سه‌گانه نخبگان، مردم و نيروهاي مسلح معرفي و در نهايت به كارويژه‌هاي تهديد نرم در اين سطوح اشاره شود. در بخشي ديگر، رويكرد نرم افزارگرايانه غرب نسبت به جهان اسلام مورد تأكيد و توجه قرار گرفته است.
واژگان كليدي. تهديد، تهديد سخت، تهديد نرم، امنيت ملي، قدرت ملي، قدرت نرم.

گردآوري و ترجمه: عبدالمجيد حيدري

چكيده

امريكا حدود پنجاه درصد ثروت جهان را در اختيار دارد ولي جمعيتش تنها 3/6 درصد جمعيت جهان است. در چنين وضعيتي، اين كشور درصدد است با ايجاد يك الگوي رابطه بتواند اين موقعيت را بي‌آنكه به منافع ملي آن آسيبي جدي وارد آيد، در دستور كار خود قرار دهد. براي اين كار بايد احساسات و افكار عمومي جهانيان را با خود همراه كند و به اين منظور به اهدافي مبهم و غيرواقعي نظير حقوق‌بشر، ارتقا معيارهاي زندگي و ايجاد (به اصطلاح) دمكراسي، متوسل مي‌شود.در اين مقاله، به تاريخ اخير امريكا و تبليغاتي كه براي توجيه آن در نزد مردم اين كشور به كار گرفته شده مي‌پردازد. بافت تاريخي درگيري‌ها به طور خاص مورد تأكيد قرار مي‌گيرد.
واژگان كليدي: تبليغات، ويتنام، عراق، رسانه‌هاي جمعي.

نویسنده: داوود علمايي

اشاره

طرح‌ريزي درست و به موقع عمليات رواني در تمامي سازمان‌هاي عمليات رواني از ضرورت‌هاي كسب موفقيت به شمار مي‌آيد. از سوي ديگر، پيش‌بيني و تحليل نادرست حوادث مهم و نبود طرح‌ريزي، عامل مؤثري در كاهش مقبوليت جايگاه عمليات رواني و موجب تزلزل در ادامه كار آن خواهد بود.
موضوع طرح‌ريزي عمليات رواني در دوران پس از جنگ سرد از اولويت‌هاي سازمان عمليات رواني امريكا به شمار آمده و در دستوركار اين سازمان‌ها قرار گرفته است. مقاله حاضر با اشاره به سير و روند تغيير و تحولات در فرايند طرح‌ريزي عمليات رواني روند طراحي و اجراي آن را مورد بررسي قرار مي‌دهد و نكات ارزنده‌اي را پيش روي كارشناسان عمليات رواني، تصميم‌سازان و سياست‌گذاران قرار مي‌دهد. هرچند اين فرايند مبتني بر ساختار و سازمان عمليات رواني نظامي ارتش امريكا مي‌باشد ولي ما را با فرايند طرح‌ريزي عمليات رواني در اين كشور آشنا مي‌نمايد.
واژگان كليدي: طرح‌ريزي، تصميم‌سازي نظامي، عمليات رواني، هدف‌يابي مأموريتي.

نویسنده: پريسا كريمي‌نيا

اشاره

دنيا در دو دهه اخير شاهد دگرگوني بزرگ در كشورهاي غرب و شرق بوده است. اين دگرگوني نه تنها بر اوضاع داخلي كشورهاي ياد شده، بلكه بر صحنه سياست جهاني تأثير اساسي دارد و از عوامل پديد آورنده محيط بين‌المللي تازه‌اي پس از دوران جنگ سرد است، كه آن را نظم نوين جهاني خوانده‌اند.
بررسي رويدادهاي عمليات رواني در دو دهه اخير در حوزه عمليات رواني امريكا نه تنها براي رقيبان آن، بلكه براي كشورهاي ديگر، به ويژه كشورهاي كه سال‌ها در معرض تهديدهاي مستقيم و غيرمستقيم امريكا قرار داشته‌اند ضرورت اساسي دارد. براي سازمان‌هاي عمليات رواني اين كشورها ريشه‌يابي دگرگوني‌ها، راه‌حل‌هايي كه در برابر آن انديشيده شده موانع و مشكلاتي كه بر سر راه عمليات رواني اين كشور وجود دارد، تأثير اين دگرگوني‌ها در مناسبات بين سازماني، حائز اهميت بسيار است. اين امر با توجه به وجود بسياري از مسائل جهاني، از جمله بحران‌هاي منطقه‌اي، مي‌تواند در محاسبات آينده و تعيين خط‌مشي‌هاي مناسب براي رويارويي با اوضاع كه دولت‌هاي جهان سوم در قرن جديد با آن روبه‌رو خواهند بود، مفيد واقع شود. هدف اين مقاله بازكاوي سلسله عمليات رواني امريكا در دو دهه اخير است تا از اين طريق با نقاط قوت و ضعف سازمان عمليات رواني اين كشور آشنا شويم.
واژگان كليدي: عمليات رواني، امريكا.

گردآوری و ترجمه: بيژن ايرانپاك

چكيده

هرچند عمليات رواني يكي از ابزارهاي تأمين بهتر و بيشتر منافع ملي كشورها تلقي مي‌گردد، ولي پژوهش‌ها نشان مي‌دهد استفاده امريكا از اين ابزار در جهان و به ويژه خاورميانه همواره تحت تأثير عوامل راهبردي – امنيتي برخاسته از محيط بين‌المللي و منطقه‌اي قرار داشته است. نويسنده در اين مقاله پس از ارائه مطالبي در خصوص كاركرد عمليات رواني، سير تحول آن را به ويژه پس از حادثه 11 سپتامبر بررسي و در ادامه به روند عمليات رواني در محيط جديد نظام بين‌الملل مي‌پردازد. يافته‌هاي اين نوشتار نشان مي‌دهد سياست امريكا در عصر حاضر بيش از آنكه از ويژگي‌هاي سخت‌افزاري برخوردار باشد داراي خصايص نرم‌افزاري و عمليات رواني است.
واژگان كليدي: عمليات رواني، نبرد اطلاعاتي، نبرد رواني، امريكا.

نویسنده: عليرضا محمودي

چكيده

حقوق‌بشر به مثابه مؤلفه‌اي تأثيرگذار، به گونه رو به افزايشي از پايان جنگ سرد (1991) تا كنون، فضاي جامعه بين‌المللي را ترسيم كرده است. در اين ميان تلاش دست‌اندركاران سياست خارجي ايالات متحده امريكا جهت تبيين حقوق‌بشر به صورت ابزار مطلوب براي خود و تلاش براي تغيير هنجارهاي بين‌المللي در راستاي هماهنگ كردن نظام بين‌الملل با مفهوم هژمونيك‌گرايي خود به جاي كثرت‌گرايي  و پلوراليسم امنيتي راهبردي، موجب گرديده است تا معضلات اساسي امنيتي در كشورهاي واگرا با فضاي مطلوب امريكا و نومحافظه‌كاران حاكم بر آن پديد آيد.1 اصولاً سياست‌گذاران ايالات متحده امريكا از مؤلفه نرم‌افزاري حقوق‌بشر به صورت فعاليت رواني طرح‌ريزي شده براي تأثيرگذاري بر كنش كشورهاي واگرا با سياست‌گذاري‌هاي مطلوب خود بهره مي‌گيرند و از آن در جهت دستيابي به اهداف سياسي – نظامي خود بهره مي‌برند. حقوق‌بشر در دكترين سياست خارجي امريكا يك مقوله‌ نرم‌افزاري جهت كاهش فضاي تأثيرگذار نيروي معارض و بهره‌گيري از ابزارهاي فشار آن در قالب يك مديريت ادراكي  و تاكتيك‌هاي طراحي شده براي ضربه زدن به ذهن و فكر نيروي مقابل، به ويژه در فضاي ثبات بين‌المللي است. بر اين اساس، نوشتار حاضر مي‌كوشد تا ابعاد مقوله حقوق‌بشر را در چارچوب سياست خارجي امريكا، مورد بررسي و تبيين نظري قرار دهد.
واژگان كليدي: حقوق‌بشر، عمليات رواني، سياست خارجي امريكا، هژموني.

معرفی: علی محمد نائینی

مقدمه

مهم‌ترين بخش از پرونده دولت امريكا در روابط با كشور و ملت ايران، مداخله‌هاي غيرمسئولانه و خصمانه دولت‌هاي مختلف حاكم بر كاخ سفيد است. برخي از مداخلات خصمانه و فريبكارانه در طول نيم قرن گذشته همچون كودتاي 28 مرداد كه منجر به بازگشت نظام استبدادي شد، سرنوشت تاريخي ايران را تغيير داد و پس از آن بيش از دو دهه به صورت غيرمسئولانه، از استبداد شاهنشاهي حمايت گرديد. حمايت از رژيم شاه در اوج انقلاب اسلامي، حمايت از كودتاهاي مختلف از جمله كودتاي نوژه، در چند سال اول پيروزي انقلاب اسلامي توسط امراي ارتش و سياسيون وابسته به ديكتاتوري، از ديگر مداخلات امريكايي‌ها در امور داخلي ايران است. مجموعه‌اي از مداخلات غيرمسئولانه ديگر امريكا را در جنگ هشت ساله از جمله حمايت همه‌جانبه از صدام، زدن سكوهاي نفتي ايران، هواپيماي مسافربري ايران (1367) و … را ملاحظه مي‌كنيم. نوع اقدامات و طرح‌هاي امريكايي‌ها با پيچيدگي‌ بيشتر پس از جنگ هشت ساله ادامه يافت.

نویسنده: رضا سراج

چکیده

این مقاله به بررسی رابطه بین راهبرد مهار و جنگ سرد امریکا علیه شوروی سابق و راهبرد جدید امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران که برگرفته از راهبرد مزبور است، می‌پردازد. مقاله حاضر همچنین تأثیر راهبرد مهار و جنگ سرد در کشورهای بلوک شرق را بررسی کرده است. این نوع تأثیر، ایجاد یک سیاست بازدارنده و دفاعی علیه کشور مهاجم را برای جمهوری اسلامی بهتر مهیا می‌کند. برای توقف این تهاجم باید با برنامه‌ریزی بلندمدت، انتخاب واقع‌بینانه، رویکرد مبتنی بر همکاری ومشارکت فعال با گروه‌های داخل نظام و نیز تقویت فرماندهی و کنترل به این مهم دست یافت.
واژگان کلیدی: ایران، امریکا، راهبرد مهار، جنگ سرد، شوروی.

نویسنده: مهسا ماه‌پيشانيان

چكيده

امروزه تاكتيك‌هاي عمليات رواني نقش مهمي در فعاليت‌هاي سياسي، نظامي، اقتصادي، اجتماعي و تبليغاتي رژيم صهيونيستي ايفا مي‌كند. اين فعاليت‌ها با هدايت سازمان‌هاي اطلاعاتي رژيم صهيونيستي در سطح بين‌المللي كاركردهاي گوناگوني را پيگيري مي‌كنند. هدف مهم اين اقدامات، تخريب و تضعيف روحيه دشمن و تغيير در نگرش و سامانه تصميم‌گيري آن است. ويژگي‌ بارز عمليات رواني رژيم صهيونيستي به كارگيري همزمان چندين تاكتيك سخت و نرم است، در اين ميان، مهم‌ترين ابزار قدرت نرم رژيم صهيونيستي را مي‌توان بدين ترتيب برشمرد: استفاده از زبان، صنعت سينماي جهان به ويژه هاليوود، شبكه‌هاي تلويزيوني جهاني، اينترنت، جرايد، مطبوعات، خبرگزاري‌ها، تئاتر، ورزش و موسيقي.
ساخت فيلم‌هايي درباره جنگ جهاني آينده و خطر فناوري هسته‌اي تاكتيك رواني جديدي است كه رژيم صهيونيستي از طريق بنگاه سينمايي هاليوود در صدد اجراي آن است. براساس اين تاكتيك جديد، فناوري هسته‌اي تنها زماني براي صلح جهاني خطرناك است كه كشورهاي خاورميانه و به خصوص ايران به آن دست يابند، در غير اين صورت فناوري مزبور مي‌تواند صلح جهاني را گسترش دهد. فيلم آغاز يا پايان (1946) به كارگرداني نورمن تاروگ نخستين تلاش هاليوود در اين زمينه است. اين مقاله شناسايي مؤلفه‌هاي قدرت نرم رژيم صهيونيستي را با تأكيد بر عملكرد بنگاه سينمايي هاليوود هدف مطالعه قرار  داده است.
واژگان كليدي: تاكتيك‌هاي رواني، هاليوود، قدرت نرم، رژيم صهيونيستي.